Nieuws NETWERK VERPLEEGKUNDE
Terug

Wil je meer lezen?

Om dit artikel te lezen heeft u niet voldoende rechten.
Log in met uw account of word lid van NVKVV.

Om de juiste zorg te bieden op het juiste moment en afgestemd op de zorgvrager is de rol van de verpleegkundige met een specialisatie psychiatrie van onschatbare waarde

Werkgroep geestelijke gezondheidszorg vraagt invoering psychologisch consult

Het nijpende plaatsgebrek in de geestelijke gezondheidszorg voor kinderen, volwassenen en ouderen werd in de recente berichtgeving nog maar eens pijnlijk duidelijk. Om de juiste zorg te bieden op het juiste moment en afgestemd op de zorgvrager is de rol van de verpleegkundige met een specialisatie psychiatrie van onschatbare waarde, zeker in de niet-residentiële zorg. Het psychologisch consult, zoals al in 2020 werd voorgesteld door federaal parlementslid Els van Hoof, zou hierbij kunnen helpen. Ook de werkgroep verpleegkundigen geestelijke gezondheidzorg schaart zich achter dit voorstel en pleitte in De Ochtend op Radio 1 tegelijk voor een uitbreiding van het psychologisch consult voor verpleegkundig specialisten en verpleegkundigen met een voortgezette opleiding in geestelijke gezondheidszorg.

Het wetsvoorstel van Els van Hoof wil van het psychologisch consult een erkende handeling binnen de geestelijk gezondheidszorgberoepen maken, vooral gericht op assistenten in de psychologie. Het psychologisch consult zet in op ondersteuning van personen met een psychisch probleem in de dagelijkse situatie en activatie. Zowel voor jongeren als voor volwassenen en ouderen. Zo’n consult maakt het ambulante aanbod binnen de geestelijke gezondheidszorg toegankelijker en efficiënter, want niet iedereen heeft voortdurend nood aan psychotherapie. “Verpleegkundigen beschikken al over de nodige zorginsteek en kunnen ingezet worden van de vroegdetectie tot en met de langdurige opvolging”, zegt Simon Malfait, lid van de werkgroep Geestelijke Gezondheidszorg van het NVKVV. “De werkgroep stelde in juni 2021 al een uitbreiding van dit wetsvoorstel voor om de terugbetaling te bekomen van verpleegkundige consultaties autonoom uitgevoerd door verpleegkundig specialisten of verpleegkundigen met een voortgezette opleiding in geestelijke gezondheidszorg.”

Verbindende schakel

Psychiatrisch verpleegkundigen of bachelor verpleegkundigen die een bijkomende opleiding genoten zijn uitstekend geplaatst om zorgvragers in het dagelijkse leven te ondersteunen en zo de hiaten in het huidige aanbod op te vangen. “Verpleegkundigen zijn de brug tussen therapie en het dagelijkse leven”, zegt Simon. “Het is een aanvulling op een consult bij een psycholoog of psychiater, maar evengoed een toegankelijke stap naar laagdrempelige ondersteuning voor een groep zorgvragers die misschien geen nood hebben aan intensieve psychotherapie of psychofarmacologie. Zo schrijven we een complementair en multidisciplinair verhaal.”

De verpleegkundige kan ingezet worden vanuit de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg, maar ook vanuit de thuisverpleging, een wijkgezondheidscentrum, een privépraktijk, gespecialiseerde centra, … Een ambulant verpleegkundig consult, gericht op begeleiding in dagelijkse taken en activatie, leidt volgens onderzoek tot een veilige en effectieve toegang tot gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg en geeft zorgvragers het gevoel begrepen en gerustgesteld te worden. Levenskwaliteit en de vaardigheden van de zorgvrager staan centraal. Het neemt ook een significante workload weg bij de medische en psychiatrische hulpverleners op een spoedafdeling. De verpleegkundige treedt hier op als verbinding tussen de verschillende zorgactoren. Daarenboven is het goedkoper voor de maatschappij, terwijl een grotere groep zorgvragers bereikt kan worden. 

Zo bestaan vandaag al heel wat mogelijkheden. Denk maar aan de mobiele werking met 2A-teams die een crisis begeleiden en 2B-teams die werken naar herstel, rehabilitatie en screening van het netwerk. “Een psychologisch consult kan waardevol zijn voor zorgvragers waarvan de psychiatrische aandoening te weinig ernstig of acuut is voor opvolging door een mobiel team”, zegt Simon. “Verpleegkundigen handelen, binnen de dagelijkse activiteiten van de zorgvrager en daar ligt net de meerwaarde. Verpleegkundigen kunnen zo ook een snellere doorstroom naar residentiële zorg bekomen. Aan de hand van ambulante consulten volgen ze het proces van dichtbij op en kunnen ze een vroegsignaleringsplan integreren, alarmbellen en risicogedrag identificeren, … Daar kunnen ze ook de directe omgeving van de zorgvrager bij betrekken. Zo flankeren ze het werk van de psychiater en is er supervisie.”

Inzetten op preventie

Door de lange wachtlijsten voor gespecialiseerde zorg komen zorgvragers met psychologische en psychiatrische klachten noodgedwongen in de eerstelijnszorg of crisiszorg terecht terwijl ze door verpleegkundigen thuis kunnen opgevolgd worden, maar ook na een (residentiële) behandeling zijn er te weinig opties voor een langdurige, laagdrempelige opvolging bij zorgvragers thuis of in de eigen context. De verpleegkundigen in de eerstelijnszorg, maar ook verpleegkundigen uitgestuurd door gespecialiseerde centra zouden hierin een laagdrempelige en opvolgende rol kunnen spelen. “De thuiszorg is goed uitgebouwd. Veel thuisverpleegkundigen zijn geschikt om mensen hierin te helpen. Ze zijn vragende partij voor specifieke coaching en opleiding in geestelijke gezondheidszorg, door een gespecialiseerd verpleegkundige. Ook vandaag verrichten zij al mooi psychosociaal werk, maar worden ze er niet voor vergoed. Nochtans worden er toenemende budgetten gepompt in de geestelijke gezondheidszorg. Nu is het kwestie van de beschikbare mensen en middelen efficiënt in te zetten”, licht Simon toe.

Verpleegkundigen hebben een laagdrempeliger contact met de zorgvrager. Hierdoor kan extra ingezet worden op preventie en vroegsignalering. Ze kennen de persoon en vangen sneller signalen op van waaruit ze het bredere netwerk van een persoon inschakelen of die begeleiden naar de juiste hulpverlening. “Zo is de psychiatrisch verpleegkundige een aanvulling op het bestaande aanbod binnen de geestelijke gezondheidszorg, maar in een toegankelijke context dicht bij de zorgvrager”, zegt Simon nog. “Door in te zetten op preventie en een bredere groep werkkrachten pak je meteen ook de lange wachtrijen binnen de geestelijke gezondheidszorg aan.”