Open brief aan de media: De balans is zoek.
Werkgroep Ouderenzorg
Beste media,
Erkennen we zorgverleners die met hart en ziel voor ouderen zorgen wel voldoende?
Nee. En daar dragen jullie aan bij.
We willen het dit keer niet hebben over hogere lonen of applaus. Onze zorgverleners vragen niet om cadeaus. Ze vragen om respect. En vooral: om gezien te worden. Want elke dag opnieuw zorgen verpleegkundigen, zorgkundigen en andere medewerkers voor onze ouderen. Ze bieden medische zorg, psychosociale steun, praktische hulp en menselijke nabijheid. Ze doen ertoe, ze maken echt het verschil. Maar de samenleving ziet hen nauwelijks staan.
En de media? Incidenten, fouten, wantoestanden: da’s pas voorpaginanieuws. Hartverwarmende initiatieven? Zelden. De balans is zoek. Daardoor blijft één beeld hangen: dat van een overbelaste sector, bevolkt door uitgebluste mensen.
Onterecht.
Uiteraard moeten mistoestanden aan het licht komen. Wat gebeurt mag niet onder de mat geveegd worden. Nooit. Maar vaak zijn ze het gevolg van een ontspoord normbesef bij individuen, niet van een falende sector.
Want achter elk cijfer staat een mens. Aan elk bed staat een zorgverlener met kennis, verantwoordelijkheidszin en een groot zorghart. Zij zijn geen randverhalen. Zij maken het verhaal, samen met de oudere en familie.
De ouderenzorg staat onder immense druk. Bewoners hebben steeds complexere medische, sociale en psychologische noden. De zorgzwaarte stijgt, maar de middelen blijven achter. Verpleegkundigen moeten klinisch redeneren, snel schakelen, technische handelingen uitvoeren en ondertussen menselijk blijven in het zorgsysteem.
Volgens een studie van het KCE* is een veilige patiënt-nurseratio 1 op 8. Hogere ratio’s tonen een verhoogd risico op complicaties en mortaliteit. Wat toont een recente studie van de FOD Volksgezondheid aan in de praktijk? 1 op 63. 63. Geen wonder dat 57 procent van de verpleegkundigen in woonzorgcentra de werkdruk onhoudbaar vindt. Toch zegt 94 procent van hen trots te zijn op hun job. Waarom? Omdat ze duurzame relaties opbouwen. Omdat ze zorg bieden die verder gaat dan een prik of een pil.
De overheid draagt een fundamentele verantwoordelijkheid. Niet alleen om middelen vrij te maken, maar ook om voldoende bekwame medewerkers te voorzien. Dat begint met het versterken van andere profielen, zodat verpleegkundigen en zorgkundigen zich opnieuw kunnen toeleggen op wat echt telt: zorg bieden.
Het gaat verder dan dat. Vandaag zien we hoe steeds meer zorgzwaarte verschuift van ziekenhuizen naar woonzorgcentra. In de laatste tien jaar werden ziekenhuisbedden (chirurgie, inwendige) omgezet naar geriatrische bedden. Vandaag gebeurt dat veel minder. Waarom? Er is onvoldoende deskundig personeel omwille van een versnipperd zorgaanbod en ongedifferentieerde financiering van personeel. In ziekenhuizen leidt dat soms tot een opnamestop, als kortetermijnoplossing bij hoge werkdruk. In woonzorgcentra kan dat niet. De bewoners zijn er. De patiënten blijven komen. De vergrijzing is een feit en zal in 2040 een piek bereiken.
Tegelijk daalt het aantal bekwame zorgverleners en dat is nefast. Hoe lossen we dat op? Door de lat lager te leggen? Door mensen met een lager opleidingsniveau in te schakelen? Welke zorg kennen we onze ouders en grootouders dan nog toe? Is dat echt wat zij verdienen?
We hebben mensen nodig met maturiteit, klinische kennis, reflectievermogen en ethisch besef. Mensen die meer brengen dan handen aan het bed. Mensen die begrijpen wat ouderen nodig hebben, ook als het niet in hun handboek staat.
Daarvoor moeten we ook het maatschappelijke beeld bijstellen. Hoe kijken we vandaag naar ouderen? En vooral: hoe kijken we naar de mensen die voor hen zorgen?
De ouderenzorg is geen bijzaak. Ze is een fundament van een solidaire samenleving.
We vragen aan de media: toon het volledige verhaal. Ja, de pijnlijke kant. Maar zeker ook de zachte. De sterke. De menselijke. Want die hartverwarmende zorg gebeurt elke dag. In stilte. Door duizenden mensen die ervoor kiezen om er te zijn. Zoals de krachtige verhalen op de onafhankelijke nieuwswebsite ‘Mag het wat luider’.
We vragen aan het beleid: investeer. In mensen. In zorg. In een toekomst waarin goede ouderenzorg vanzelfsprekend is.
En we vragen aan iedereen: stel jezelf die ene vraag: Wie zorgt straks voor jou?
* Van den Heede Koen, Bruyneel Luk, Beeckmans Dorien, Boon Niels, Bouckaert Nicolas, Cornelis Justien, Dossche Dorien, Van de Voorde Carine, Sermeus Walter. Verpleegkundige bestaffing voor een veilige(re) zorg in acute ziekenhuizen. Health Services Research (HSR). Brussel. Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE). 2019. KCE Reports 325A. DOI: 10.57598/R325AS. https://5199.f2w.fedict.be/sites/default/files/documents/samenvatting_nl.pdf